Szachy to dyscyplina, która przynosi dziecku wiele korzyści zarówno dla ich ciała jak i umysłu. Uczą organizacji, obserwacji, przewidywania oraz planowania. Więcej na temat wpływu szachów na rozwój dzieci możecie przeczytać w tym artykule. Jeśli chcesz stać się dobrym graczem szachowym, musisz nauczyć się każdego z tych elementów. Najpierw jednak musisz poznać i nauczyć się zasad gry w szachy. Pomoże Ci w tym, ten oto poradnik gry w szachy dla początkujących.

Ogólne zasady gry w szachy:

W grze biorą udział dwie osoby. Przed rozpoczęciem gry zawodnicy losują kolory bierek. Pierwszy ruch zawsze należy do gracza białego koloru, który swój ruch może wykonać jednym z pionków lub jednym ze skoczków, ponieważ skoczek jako jedyna figura ma możliwość przeskoczenia innych bierek. Podczas swojej tury można wykonać ruch tylko jedną figurą szachową (wyjątkiem jest roszada). Jeżeli podczas swojego ruchu chcemy zbić bierkę przeciwnika, zdejmujemy ją z szachownicy, a własną stawiamy na jej miejscu.

Gdy znamy już ogólne zasady gry w szachy, warto bliżej zapoznać się z szachownicą oraz wszystkimi bierkami.

Zapamietaj!

Bierki (zwane potocznie szachami) są zarówno pionkami, jak i figurami. Do figur zalicza się: król, hetman, wieża, goniec, skoczek. Pionki są więc bierkami, ale nie są figurami!

Szachownica

Szachownica składa się z 64 pól, w dwóch kolorach, na przemian białych i czarnych. Pola te ułożone są w 8 rzędach. Pola w pionie opisane są za pomocą liter od A do H, natomiast pola w poziomie za pomocą cyfr od 1 do 8. Opis alfanumeryczny pozwala na określenie współrzędnych każdej figury na szachownicy.

Wieża

Wieża jest ciężką figurą szachową i warta jest 5 punktów. Porusza się po liniach prostych do przodu, do tyłu i na boki. Wieża nie potrafi skakać. Jeśli na jej drodze stanie inna bierka z naszej armii to wieża „przytuli się”do niej. Jeśli będzie to bierka z armii przeciwnika, wieża zbije ją, zajmując miejsce zbitej bierki.

Goniec

Goniec jest figurą lekką i wart jest 3 punkty. Porusza się tylko po liniach skośnych, które są jednego koloru, dlatego mamy gońca jasnopolowego, który porusza się tylko po jasnych polach oraz gońca ciemnopolowego, który porusza się tylko po ciemnych polach. Goniec bije tak samo jak się porusza, zajmując miejsce zbitej bierki.

Hetman (królowa)

Hetman jest najsilniejszą figurą bojową w szachach. Ma 9 punktów i jest figurą ciężką. Łączy w sobie ruchy wieży i gońca. Może poruszać się do przodu, do tyłu, na boki w prawo i lewo oraz na skos. Hetman bije zgodnie z tym jak się porusza, zajmując miejsce zbitej bierki.

Król

Król jest najważniejszą figurą w armii szachowej. Jest bezcenny. Król nie jest figurą bojową, w związku z czym nie jest ani lekki, ani ciężki. Może poruszać się o jedno pole w każdą stronę pod warunkiem, że nie znajduje się ono w linii bicia innej figury. Król do króla się nie przytula. Najbliższa odległość, na jaką król może się zbliżyć do swojego odpowiednika to dwa pola. Podobnie jak inne figury król bije, w ten sam sposób co się porusza, zajmując miejsce zbitej bierki.

Skoczek

Skoczek jako jedyny w całej armii może przeskakiwać inne bierki. Podobnie jak goniec jest figurą lekką i ma 3 punkty. Porusza się w kształcie litery L. Skoczek bije tak samo jak skacze, zbijając bierkę znajdującą się na polu lądowania.

Pionek

Pionek jest najmniejszą bierką w szachach. Wart jest tylko 1 punkt. Porusza się zawsze po liniach prostych o jedno pole do przodu. Wyjątkiem jest pierwszy ruch każdym pionkiem, wtedy można go przesunąć o jedno lub dwa pola do przodu. Pionek nie potrafi chodzić do tyłu. Pionek jako jedyny bije, w inny sposób niż się porusza. Bicie nim jest możliwe, wykonując ruch po skosie, zajmując miejsce zbitej bierki.

Ustawienie bierek na szachownicy

Armia białego zawodnika zawsze znajduje się na liniach 1 i 2, a armia czarnego zawodnika na liniach 7 i 8. W rogach szachownicy stoją wieże – białe na a1 i h1, czarne na a8 i h8. Obok wież stoją skoczki – białe na b1 i g1, czarne na b8 i g8. Po skoczkach ustawiamy gońce – białe na c1 i f1, czarne na c8 i f8. Hetman zawsze pilnuje swojego koloru i odpowiednio stoi – biały na polu d1, natomiast czarny na polu d8. Obok hetmana zawsze stoi król – biały na e1, czarny na e8. Pionki białego zawodnika stoją na linii 2, a czarnego zawodnika na linii 7.

Promocja pionka

Promocja pionka jest wtedy, gdy pionek dojdzie do końca szachownicy, czyli odpowiednio biały pion dotrze do ósmego rzędu, a czarny do pierwszego. Wtedy następuje jego promocja i należy zamienić go na jedną z figur: hetmana (królową), wieżę, skoczka lub gońca. Najchętniej promujemy na hetmana, ponieważ jest najsilniejszy. Warto jednak sprawdzić, czy zamiana na inną figurę nie przyniesie nam więcej korzyści.

Bicie w przelocie en passant

Bicie w przelocie en passant to nietypowa zasada, która dotyczy wyłącznie pionków i wymaga wykonania specjalnego rodzaju bicia. Jest ono możliwe do wykonania tylko i wyłącznie od razu po ruchu odpowiednim pionkiem przez przeciwnika. W przeciwnym razie traci się prawo do zdobycia en passant. Przyjmijmy, że grasz czarnymi i zdecydowałeś się przesunąć swój pionek o dwa pola w pierwszym ruchu i twój pionek wylądował na polu sąsiadującym z białym pionkiem na piątym poziomie, pionek przeciwnika może zbić twojego czarnego pionka.

Zapamiętaj!

Bicie w przelocie jest jedynym biciem, w którym bierka atakująca nie staje na polu, na którym znajdowała się zbita bierka.